Gebelikte Şeker Hastalığı

Gebelik öncesi diyabeti olmayan gebede, gebeliğin 24. haftasından sonra başlayıp, doğum sonrası 6. haftaya kadar devam eden sonra normale dönen şeker hastalığına gestasyonel diyabet denir. Tüm gebelerin %5 inde görülmektedir.

Gebelikte diyabet neden ortaya çıkar?

Gebelikte bebeğin gelişimine yönelik şeker metabolizmasında değişiklikler olur. Plasentadan salgılanan HPL adında hormon gebelikte bebeğe yeterli şeker gitmesini sağlamak amacıyla insülinin kan şekerini düşürücü etkisini baskılar. Gebelikte doğal olarak kan şekeri yüksekliğine yatkınlık oluşur. Bu eğilimin normal dışı artışıyla 24. haftadan sonra gestasyonel diyabet görülür.

Hangi gebeler diyabet açısından risk altındadır?

35 yaşından büyük gebeler
Gebelik öncesi normalden fazla kilosu olan kadınlar
Polikistik over sendromlu kadınlar
Daha önce ölü doğum yapmış veya anomalili bebek doğurmuş kadınlar
Daha önce 4000 gr’ın üzerinde doğum yapmış kadınlar
Önceki gebeliğinde diyabet hikayesi olan gebeler
Birinci derece akrabalarında diyabet hikayesi olan gebeler

Gebelik diyabetinin bulguları nelerdir?

Çok yemek yeme ve çok su içme, sık idrara gitme ve sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, inatçı vajinal mantar enfeksiyonu, fazla kilo alımı şikayeti olanlarda gebelik diyabeti tanıda düşünülür.

Gebelik diyabetinde tanı nasıl konulur?

Gestasyonel diyabet tanısı konulanların yarısında herhangi bir risk faktörü bulunmamaktadır. Bu nedenle tüm gebelere gebeliğin 24.-28. Haftaları arası glukoz tarama testi yapılmalıdır.

50 gr oral glukoz tolerans testi: Açlık kan şekeri testi alındıktan sonra bir bardak suda eritilen 50 gr glukoz içilir. İçtikten 1 saat sonra tokluk kan şekeri ölçümü yapılır. Açlık kan şekeri 90’dan küçük, tokluk 1. Saat kan şekeri 140’ın altında olmalıdır. Değerlerden bir tanesinin yüksek olması diyabet tanısı koydurmaz sadece şüphelendirir. Tanının doğrulanması için 100 gr OGTT yapılmalıdır.

100 gr oral glukoz tolerans testi: Gebelikte diyabet tanısı koydurucu testtir.12 saatlik açlığı takiben açlık kan şekeri ve bir bardak suda eritilmiş 100 gr glukoz içildikten sonra 1., 2., ve 3. Saatlerde yapılan kan şekeri ölçümü yapılır. Bu dört ölçümden 2 veya daha fazla değerin yüksek çıkması gestasyonel diyabet tanısı koydurur.

Gebelik diyabetinin komplikasyonları nelerdir?

Kontrolsuz gebelik diyabeti durumunda annede ve bebekte gelişebilecek birtakım sıkıntılı durumlar mevcuttur.

Gebelikte aşırı kilo alma

Kontrolsüz diyabette annede koma gelişme riski mevcuttur

Sık tekrarlayan idrar yolu ve vajinal mantar enfeksiyonları

Bebeğin normalden iri olma ve amniyon sıvısının normalden fazla olma riski

Özellikle başta kalp olmak üzere doğumsal anomali olma riskinde artış

Ani anne karnında ölüm riski

İri bebeğe bağlı normal doğumda zorlanma riski, sezeryen oranında artış

Doğum sonrası bebekte görülebilecek metabolik düzensizlikler

Yeni doğan yoğun bakımı ihtiyacında artış

Gebelik diyabetinin takibi nasıl yapılmalıdır?

Gestasyonel diyabetli gebelerin takibi normal gebelik takibinden farklıdır. Gebelik muayeneleri daha sık aralıklarla yapılır. Kontrollerde kan şekeri takipleri ve kilo alımları değerlendirilir. Anne adayı kan şekerlerini evde düzenli olarak takip edip, şeker takip çizelgesine 34. haftadan itibaren haftalık NST takibi yapılmalı. İki haftada bir ise ultrasonografi ile bebek gelişimine ve amniyon sıvısına bakılmalıdır.Anne bebek hareketlerini yakından takip etmelidir. Hareket azalması durumunda doktoruna hemen başvurmalıdır.

Gebelikte ağızdan şeker ilaçları tedavide kullanılmaz. Öncelikle diyet tedavisi başlanır. Gerekli görüldüğünde insülin tedavisine geçilir. Doğum şekli ve zamanlaması konusunda normal gebelikteki gibi davranılır. Engelleyici bir durum yoksa normal doğum yapılabilir.

Doğum sonrasında 6. Haftaya kadar şeker açısından dikkatli olunmalıdır. Gestasyonel diyabeti olan gebelerde ileri ki hayatlarında tip 2 diyabet gelişme olasılığı yüksektir.

Dr. Deniz Güleryüz Çakmak: Bursa Kadın Doğum & Bursa Tüp Bebek Doktoru

Randevu & Bilgi