Vajinismus Tedavisi

Vajinismus; kadınlarda en sık görülen cinsel işlev bozukluklarından biridir. Vajina giriş kısmındaki kasların özellikle cinsel ilişki sırasında veya vajinaya yapılan muayene gibi müdahaleler sırasında fiziksel bir engel olmasa da kasılma ile birlikte ağrı olması ve girişin engellenmesi durumudur. Bu durum kişide ciddi korku, gerginlik, panik atak benzeri semptomlara neden olmaktadır. Bu durumda ilişki yineleyici olarak ya ağrılı olmakta ya da hiçbir zaman gerçekleşememektedir. Tüm dünyada sıkça karşılaşılan bir cinsel problem olmakla birlikte ülkemizde ortalama her on kadından birinde ilişkide bu sorun yaşanmaktadır.

Vajinismus, kadında utanma ve içine kapanmaya, depresyona neden olmakta, kendini toplumdan soyutlanmış şekilde hissetmesine yol açmaktadır. Araştırmalar ise cinsel partnerlerinde zaman içerisinde eşlerinin canını acıtacakları düşüncesiyle bu davranışına uyum sağladığını, bu durumunda rahatsızlığın daha da kronikleşmesine yol açtığını göstermektedir. Çocuk isteme dönemine kadar bu uyum devam etmekte, çocuk istemeyle birlikte çiftler ya tedavi yolunu, ya da tedavi olmayıp aşılama tedavisini tercih etmektedirler.

VAJİNİSMUSUN NEDENLERİ

Vajinismus, organik veya inorganik sebeplere bağlı oluşmaktadır. Organik nedenler; kızlık zarı anatomik problemleri, vajinal bölgede enfeksiyon, kuruluk, travma olmasıdır.

İnorganik nedenlere bağlı vajinismusun en sık görülen nedenleri arasında psikolojik kaygılar yer alır.

Kız çocuklarına öğretilen “cinsellik kötüdür.” “kızlık zarı çok değerli ve korunması gereken şeydir.” “ilk birleşmenin acı veren, kanamaya sebep olan bir deneyim olacağı” “kızlık zarının patlayıp, yırtılacağı” düşünceleri bu problemin ortaya çıkmasında önemli yer tutar.

Bazende cinsel bilgi eksikliği, basit bir utanma ve cinsel duygulardaki baskılanma neden olabilir.

Diğer bir altta yatan neden çocukluk dönemindeki cinsel travma hikayesidir. Geçmişte yaşanmış taciz gibi travmatik olayların bilinç dışına itilen bugünkü izdüşümleri ve etkileri iç çatışmalara neden olup beden-zihin bütünlüğünü bozarak vajinismusa yol açabilir.

Vajinismus nedenlerini toparlayacak olursak;

İlk cinsel denemede acı duyma
Cinselliği değersizleştiren ve aşağılayan aile tutumları
Cinsel şiddet ve taciz hikayesi
İstemeden zorla evlendirilme, eşini sevmeme, eşle uyumsuzluk ve iletişim sorunları
Başarısızlık korkusu veya performans kaygısı
Cinsel tabular, yanlış bilgiler ve inanışlar
Kişilik bozuklukları
Ağrı eşiğinin düşük olması
Vajinal kayganlıkla ilgili problemler, cinsel organın giriş yerinin bilinmemesi
Kadının cinsel obje olarak algılanması
Ağrılı jinekolojik muayene deneyimi, vajinal enfeksiyonlar

Vajinismus, primer ve sekonder vajinismus olarak da ayrılmaktadır. Primer vajinismusta kadın daha önce hiç ağrısız ilişki yaşamamıştır. Sekonder vajinismusta önceden ağrısız cinsel ilişki hikayesi olup sonradan fiziksel ve psikolojik travma, doğum, enfeksiyon, menapoz, kadın hastalıkları gibi durumlardan sonra ağrılı cinsel ilişki yaşamaya başlanmıştır.

VAJİNİSMUSUN BELİRTİLERİ

Vajinismus hastalarında kasılmalar sadece vajina girişinde olabildiği gibi, aynı zamanda karın, bel, sırt, bacak gibi vücudun başka bölgelerindeki kaslarda da görülebilmektedir. Kas ağrılarının yaygın olması hastalığında şiddetli olduğunu gösterir.

Vajinal kasılmaların çoğu hasta tarafından hissedilmekle birlikte, kişinin eşi tarafından da fark edilir. Eşler bu durumu adeta "vajina girişini kapatan bir duvar" gibi algılamaktadır. Kadınlar ise “orada bir duvar var”gibi ifadeleri sıklıkla kullanırlar. Kontrol dışındaki bu kasılmalar; kadında endişe, korku ve "panik atak benzeri" bir durum yaratır. Sonunda kadın ilişkiyi reddederek bacaklarını sıkıca kapatır, eşini iterek ilişkiyi sonlandırır. Vajinismus, kişide uyarılma ve boşalma, orgazm sorunlarına neden olmaz.

Diğer belirtileri; cinsel birleşmenin yarım olması (vajina içerisine penisin sadece bir bölümünün girmesi, tampon yerleştirilememesi, parmağın girmemesi, jinekolojik muayeneyi yaptıramama, tedavi amaçlıda olsa fitil benzeri ilaçları vajina içerisine sokamama tarzı belirtileri vardır.

VAJİNİSMUSUN TANISI

Tanısı danışanın şikayetlerinin dinlenmesi ve jinekolojik muayene ile konulur. Bu konuda uzman jinekolog tarafından rahatlıkla teşhisi konulabilmektedir. Jinekolojik muayene sırasında kızlık zarı veya vajina girişinde anatomik problem varlığı, vajinal enfeksiyon, kuruluk, alerjik bir durum varlığı sorgulanır. Belirtiler vajinismusun ciddiyetine göre değişmektedir. Aşağıda tanımlanan 4 maddeden ikisinin olması vajinismus tanısının konmasını sağlamaktadır;

*cinsel ilişki sırasında zorlanma

* vajina girişinde ve kasık bölgesinde ağrı

*ağrıdan ve ilişkiden korkma

*pelvik taban kaslarında gerginlik

Lamont’ a göre vajinismusun derecelendirmesi;

1.derece; vajinal muayene sırasında rahat

2.derece; vajinal muayene sırasında rahat değil

3.derece; Vajinal muayene sırasında kalçalarını havaya kaldırır. Uyluklarda kasılma hisseder, geri çekilir

derece; Bütün vücudunu kasarak geri çeker, masadan kalkmaya çalışır. Bununla birlikte çarpıntı, hızlı solunum, bağırma, mide bulantısı, kusma görülebilir

VAJİNİSMUS TEDAVİSİNE YAKLAŞIM

Vajinismus sorunu yaşayan kadınlarda bilgi ile duygunun eşleşmediği görülmektedir. Danışan: “evet doktor hanım bende biliyorum canımın acımayacağını, herkesin rahatlıkla ilişkiye girdiğini ve bunu yapabildiğini bundan keyif aldığını ama o an geldiğinde korkumu ve gerginliğimi kontrol edemiyorum” demektedir. Tedavide yapılması gereken, kişinin olgunlaştırılması duygularını kontrol edebilir hale gelmesini sağlamaktır.

Tedavinin başarısını etkileyen en önemli şey çiftin tedaviyi istemesi ve tedavi olabileceğine inanmaları ve bunun için çaba ve zaman harcamalarıdır. Kişinin önce kendine sonra hekimine, eşinin de desteği ile bu rahatsızlığı aşıp tedavi olacağına inanıp güvenmesi gerekir. Eşlerin katılımı destek ve anlayışı iyileşmeye oldukça katkı sağlar. Bir sonraki aşama ise bu problemle yüzleşmek yani gereğini yapmaktır. Tedavide, tamamen kişiye özel bir tedavi planı gerekir. Vajinismusun %100 tedavisi mümkündür.

Öncelikle vajinismusa neden olan faktörler sorgulanmalı. Danışanın cinsel ilişkiye karşı olan negatif düşünceleri ortadan kaldırılmaya çalışır, cinselliğe karşı olumlu bir bakış açısı geliştirilir. Daha sonra kendi vajinası üzerinde kontrol duygusunu kazanması sağlanır.

Çiftlerin kişilik analizleri, ilişki ve iletişim düzeyleri, cinsellikle ilgili düşüncelerini ve çatışmalarını da içine alan bütüncül bir değerlendirmeden geçirilmesi gerekir. Gene ilk gece, ilk cinsel ilişki, kızlık zarı ile ilgili yerleşmiş yanlış düşüncelerin ve inançların değiştirilmesi için cinsel bilgilendirme yapılır.

Tedavi sırasında çeşitli egzersiz programları verilir ve bunları ev ödevleri şeklinde yapmaları istenir.

- Kendi bedenini tanıma egzersizleri,

- Derin gevşeme egzersizleri,

- ‘Kegel Egzersizleri' dediğimiz pelvik taban kas kontrolünü sağlayan egzersizler

- Vajina genişletme egzersizleri.

Vajinismus tedavisinin en önemli aşamasını bu egzersizler oluşturur. Bu egzersizler, tedavinin başlangıcında tüm hastaları tedirgin edebilir. Ancak aşama aşama ilerlendiğinde vajinismus hastasının kendine güveni ve inancı artar. Gereğinde terapist eşliğinde egzersizler yapılmaya başlanır ve ev ödevleriyle devam eder. Ev ödevlerinin iyi çalışılması, tedavinin başarısını ve süresini önemli ölçüde etkiler

Bu problemi yaşayan bütün kadınlara önerimiz bu sorunun rahat ve kolay bir şekilde çözüleceğine gerçekten inanmalarıdır. Yaşadığınız şeyden utanmayın, sıkılmayın bunu birçok insan yaşayabilmektedir. En kısa süre içerisinde doktora başvurun ve herşeyin daha iyiye gittiğini görün ve yaşayın. Evlendikten sonra vajinismus gibi bir cinsel problem yaşamamak için tüm genç kızlarımıza evlilik öncesinde mutlaka bu konuda uzman bir jinekolog tarafından muayene olmaları ve cinsel bilgilendirme almalarını öneriyorum..

Dr. Deniz Güleryüz Çakmak: Bursa Kadın Doğum & Bursa Tüp Bebek Doktoru

Randevu & Bilgi